Phần đông các bác sĩ coi số áp suất 120/80 là áp suất bình thường, nhưng các nhà chuyên khoa về tim thì nghĩ rằng con số lý tưởng là vào khoảng 115/75.
Trà Mi : Như vậy, thưa Bác Sĩ, khi nhìn vào kết quả đo huyết áp mà có trị số thấp thì có thể khẳng định rằng người đó bị bệnh huyết áp thấp hay không?
BS Nguyễn Hữu Hùng : Không giống như cao huyết áp, huyết áp thấp là do lượng máu chảy thấp chứ không phải là con số thấp. Ví dụ như có một số người có huyết áp 90/50 mà không có triệu chứng gì kèm theo về huyết áp thấp thì không gọi người đó là bị huyết áp thấp. Nhưng có một số người thí dụ như huyết áp là 100/60 mà có những triệu chứng của áp huyết thấp (mà tôi sẽ nói sau đây) thì người đó bị coi là có huyết áp thấp.
Triệu chứng của bệnh huyết áp thấp
Trà Mi : Dạ. Như vậy thì xin được hỏi thăm Bác Sĩ về những dấu hiệu, những triệu chứng để mình nhận biết là mình bị hạ huyết áp như thế nào?
BS Nguyễn Hữu Hùng : Có nhiều triệu chứng, ví dụ như người ta thấy chóng mặt hoài, đầu bị lâng lâng, nhức đầu, đôi khi bị xỉu, và người đó không tập trung được những ý nghĩ, có nhiều khi mắt mờ, hay buồn nôn, cảm thấy lạnh, hoặc nhịp thở nhanh và nông, có nhiều khi thấy mỏi mệt, chán đời, và đôi khi khát nước.
Trà Mi : Thế những người mà khi họ đứng lên hay ngồi xuống hoặc đang nằm mà đứng lên thì họ bị choáng váng, vậy đây có phải là biểu hiện của bệnh huyết áp thấp không?
Có nhiều triệu chứng, ví dụ như người ta thấy chóng mặt hoài, đầu bị lâng lâng, nhức đầu, đôi khi bị xỉu, và người đó không tập trung được những ý nghĩ, có nhiều khi mắt mờ, hay buồn nôn, cảm thấy lạnh, hoặc nhịp thở nhanh và nông, có nhiều khi thấy mỏi mệt, chán đời, và đôi khi khát nước.
BS Nguyễn Hữu Hùng
BS Nguyễn Hữu Hùng : Ngồi xuống mà đứng dậy mà cảm thấy chóng mặt thì cũng có thể bị chứng huyết áp thấp, những mà cũng có thể do nhiều nguyên nhân khác.
Trà Mi : Thế làm thế nào để xác định chính xác là mình bị huyết áp thấp, thưa Bác Sĩ?
BS Nguyễn Hữu Hùng : Muốn biết chính xác là bệnh nhân có bị huyết áp tụt hay không thì thường thường mình phải đi bác sĩ và bác sĩ đo huyết áp lúc nằm và lúc ngồi mà sau khi ông bác sĩ hỏi thăm bệnh và thấy con số đó, thí dụ 90/60, mà mình bị chóng mặt, buồn nôn, không suy nghĩ được, mỏi mệt, chán đời , thì lúc bấy giờ mới nói được người đó bị bệnh huyết áp thấp.
Trà Mi : Chúng tôi được biết là huyết áp thấp cũng có chia làm hai trường hợp, một trường hợp bệnh lý diễn ra trong một thời gian ngắn gọi là cấp tính, còn nếu như mà kéo dài thì gọi là mãn tính, thì xin được hỏi thăm Bác Sĩ là những biểu hiện để giúp phân biệt được huyết áp thấp cấp tính với lại huyết áp thấp mãn tính như thế nào ạ?
BS Nguyễn Hữu Hùng : Huyết áp thấp cấp tính tức là mình thấy ngay, thí dụ như mình thấy bị ói mữa, bị chảy máu thì là huyết áp thấp và tìm nguyên do thì rất dễ. Tuy nhiên, vì nó xảy ra nhanh quá thì những triêụ chứng khác như chán đời, không tập trung được ý nghĩ thì không thấy. Trong khi huyết áp thấp mãn tính, tức là lâu rồi, thì xảy ra lâu hơn, hơi khó tìm ra nguyên nhân hơn và ít nguy hiểm đến tính mạng cấp thời hơn, và bác sĩ có nhiều thời gian để kiếm bệnh.
Tìm hiểu nguyên nhân bệnh huyết áp thấp
Trà Mi : Nhưng nhìn chung thì những nguyên nhân nào khiến cho mình bị hạ huyết áp, thưa Bác Sĩ?
BS Nguyễn Hữu Hùng : Nguyên nhân hạ huyết áp có rất nhiều, tựu chung người ta coi những yếu tố sau đây là nguyên nhân bệnh hạ huyết áp, thí dụ như trong thời gian có thai thì hệ tuần hoàn của phụ nữ, nhất là trong thời gian 24 tuần đầu huyết áp có thể xuống, lấy thí dụ con số trên xuống từ 5 đến 10 điểm, con số dưới có thể hạ từ 10 dến 15 điểm.
Và có nhiều loại thuốc uống làm bệnh nhân hạ huyết áp, thí dụ người bị bệnh cao máu uống thuốc lợi tiểu nhiều hoặc uống thuốc cao máu thì cũng làm hạ huyết áp . Có những người bị bệnh run chân tay thì cũng làm cho huyết áp xuống. Có nhiều người bị bệnh chán đời, uống thuốc chán đời, cũng làm cho huyết áp xuống.
Đối với những người bị bệnh tim thì rất nhiều bệnh tim gây ra hạ áp huyết, thí dụ như tim đập chậm hoặc tim đập thật nhanh, hoặc bị bệnh van tim, hoặc bị đau tim, hoặc bị truỵ tim, hoặc trong màng tim có nước cũng làm cho hạ áp huyết.
Và có những người uống thuốc cường dương (Viagra, Cyalis, Levira) nhất là uống cùng chung với thuốc nyglycerin cũng làm cho huyết áp xuống. Hoặc những người uống rượu hoặc uống thuốc giảm đau cũng làm huyết áp xuống.
Đối với những người bị bệnh tim thì rất nhiều bệnh tim gây ra hạ áp huyết, thí dụ như tim đập chậm hoặc tim đập thật nhanh, hoặc bị bệnh van tim, hoặc bị đau tim, hoặc bị truỵ tim, hoặc trong màng tim có nước cũng làm cho hạ áp huyết.
Có một số người bị bệnh nội tiết do bệnh tuyến giáp trạng không hoạt động hoặc hoạt động thái quá, hoặc có những bệnh nhân bị bệnh ở nang thượng thận cũng bị hạ áp huyết. Có nhiều khi lượng đường thấp lắm trong máu cũng làm hạ áp huyết. Hoặc lượng đường cao quá, đường không kiểm soát được kỹ thì cùng hạ áp huyết.
Và có nguyên nhân khác nữa mà rất dễ thấy, thí dụ như người bị mất nước, bị ói, đi tiêu chảy, hoặc uống thuốc lợi tiểu nhiều quá thì cũng gây ra chứng hạ áp huyết. Có những người mất máu, thí dụ chảy máu trong bao tử, chảy máu trong đường ruột, hoặc bị chấn thương, bị đứt động mạch, hoặc vỡ động mạch trong bụng làm hạ áp huyết, và những người bị mất máu thì rất là nguy hiểm đến tính mạng.
Phương thức giúp điều chỉnh huyết áp thấp về bình thường
Trà Mi : Để hỏi thăm thêm chi tiết hơn thì cũng xin Bác Sĩ cho biết những phương pháp giúp có thể điều chỉnh huyết áp về mức bình thường đối với tất cả mọi người mà bị huyết áp thấp thì cần phải làm gì, thưa Bác Sĩ?
BS Nguyễn Hữu Hùng : Các bác sĩ thì người ta xếp loại nhiều loại huyết áp thấp khác nhau, ví dụ như huyết áp thấp khi thay đổi vị thế của cơ thể thì những loại này là do mất nước, hoặc nằm lâu ngày, hoặc bệnh tim, hoặc trong lúc có bầu, hoặc bị bệnh tiểu đường, bệnh phỏng nặng, hoặc là nóng quá sức, hoặc là uống thuốc trị cao máu như lợi tiểu Betabloque, hoặc là uống thuốc chán đời, hoặc uống thuốc trị bệnh Parkinson, uống thuốc cường dương, thì muốn chữa huyết áp thấp thì mình tuỳ theo bệnh mà mình thay đổi.
Hoặc nhiều khi có huyết áp thấp do hệ thần kinh thì thường thường bệnh này rất khó chữa và thường thường bệnh nhân chết sau từ 7 đến 10 năm. Và có loại áp huyết xuống sau khi ăn thì thường hay xảy ra nơi người già. Và áp huyết thấp do ảnh hưởng các tín hiệu từ tim hay não thì hay xảy ra nơi người trẻ.
Trà Mi : Như vậy những lời khuyên cho người bị hạ huyết áp về ăn uống, về tập luyện như thế nào, thưa Bác Sĩ, để giúp điều chỉnh áp huyết về mức bình thường?
BS Nguyễn Hữu Hùng : Vì có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh huyết áp thấp thì cần phải chữa theo nguyên nhân, dĩ nhiên là bệnh nhân phải đi bác sĩ. Và nếu bị huyết áp thấp cấp tính thì cần đến nhà thương gấp để bác sĩ tìm ra đúng nguyên nhân và điều trị tận gốc.
Mình không nên uống thuốc lấy ở nhà. Tuỳ theo, thí dụ như bệnh nhân bị huyết áp thấp do thay đổi vị thể, từ vị thế nằm lên bị thế đứng thì mình phải uống nước nhiều, ăn có nhiều chất muối, uống cà phê và các thuốc có chứa chất cà phê. Không những uống cà phê mà mình phải uống trà nữa hoặc là dùng vớ ở chân.
Vì có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh huyết áp thấp thì cần phải chữa theo nguyên nhân, dĩ nhiên là bệnh nhân phải đi bác sĩ. Và nếu bị huyết áp thấp cấp tính thì cần đến nhà thương gấp để bác sĩ tìm ra đúng nguyên nhân và điều trị tận gốc..
Sau khi đã định bệnh là mình bị huyết áp thấp rồi thì mình nên uống nhiều nước và ăn uống đúng cách, thí dụ ăn nhiều rau cải, ăn nhiều trái cây, ăn thịt gà và cá, và ăn thêm muối. Đối với những người bị huyết áp thấp thì nên tập thể dục nhẹ và không nên làm công việc gì vội vã quá.
Ngồi xuống đứng dậy thì ngồi xong chờ một thời gian độ 30 giây, hít thật sâu, rồi mới đứng dậy để tránh cảnh thay đổi vị thế làm cho huyết áp tụt xuống. Và khi bị huyết áp thấp mà xảy ra sau khi ăn thì mình nên ăn nhiều lần trong ngày và ăn ít thức ăn có chất carbohydrate (chất đường) và uống thêm trà và cà phê.
Trà Mi : Trong dân gian có truyền miệng là khổ qua giúp điều chỉnh huyết áp thì không biết nó điều chỉnh cho người huyết áp cao hay cho người huyết áp thấp, thưa Bác Sĩ?
BS Nguyễn Hữu Hùng : Theo tôi nghĩ đến bây giờ thì khổ qua người ta bảo rằng có thể làm cho lượng đường trong máu thấp thôi chứ về tây y thì nó không có điều hoà được huyết áp.