Bệnh nghề nghiệp là gì?
2. Các tác nhân gây rối loạn và sản sinh ra bệnh nghề nghiệp
Các tác nhân gây rối loạn và sản sinh ra bệnh nghề nghiệp
2.1. Rối loạn do tác nhân hóa học
Hóa chất độc hại có thể tác động trực tiếp lên da, dẫn đến sự kích ứng tại chỗ hay phản ứng bằng những dị ứng, chúng có thể được hấp thụ qua da, qua đường ăn và đường uống. Ở nơi làm việc độc hại, hóa chất thường xuyên và vô tình trở thành tác nhân gây ra bệnh nghề nghiệp. Từ việc xử lý thực phẩm, đồ uống, thuốc lá… bị ô nhiễm. Các chất xảy ra dưới dạng khí, hơi, aerosol và bụi là khó kiểm soát nhất và do đó, hầu hết các hóa chất nguy hiểm đều được hấp thụ qua đường hô hấp. Nếu hít phải, các chất gây ô nhiễm trong không khí đóng vai trò là chất kích thích đường hô hấp hoặc là chất độc toàn thân.
Độc tính trong những trường hợp như vậy phụ thuộc vào nồng độ, kích thước hạt và tính chất hóa lý của chất gây ô nhiễm, đặc biệt là độ hòa tan của nó trong chất lỏng cơ thể. Một loạt các hợp chất hóa học tự nhiên và cả tổng hợp có thể làm gia tăng sự bất lợi cho sức khỏe có thể được tổ chức thành 4 loại chính: khí, kim loại, hợp chất hữu cơ, và bụi.
2.2. Rối loạn do tác nhân vật lý
Rối loạn do tác nhân vật lý bao gồm các nhân tố cụ thể sau đây:
– Nhiệt độ: Khi làm việc trong môi trường nóng , con người duy trì nhiệt độ cơ thể bình thường bằng cách ra mồ hôi và bằng cách tăng lưu lượng máu đến bề mặt cơ thể. Một lượng lớn nước và muối bị mất trong mồ hôi sau đó cần phải được thay thế. Làm việc trong môi trường lạnh cũng có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng. Công nhân tiếp xúc với cực lạnh đòi hỏi quần áo bảo hộ được thiết kế cẩn thận để giảm thiểu thất thoát nhiệt, mặc dù một mức độ thích nghi xảy ra theo thời gian.
– Áp suất không khí: Dưới áp suất khí quyển tăng, khí nitơ hòa tan trong chất béo hòa tan trong chất lỏng và các mô của cơ thể. Trong quá trình giải nén, khí thoát ra khỏi dung dịch và nếu quá trình giải nén xảy ra nhanh chóng sẽ hình thành những bong bóng trong các mô. Những bong bóng này gây đau ở chân tay, khó thở, đau thắt ngực, đau đầu , chóng mặt, sụp đổ, hôn mê và trong một số trường hợp tử vong.
– Tiếng ồn: Tiếp xúc với tiếng ồn quá mức có thể gây khó chịu và có thể làm giảm hiệu quả làm việc. Tạm thời hoặc vĩnh viễn mất khả năng thính giác cũng có thể xảy ra, tùy thuộc vào độ to hay cường độ của tiếng ồn.Tiếp xúc kéo dài với năng lượng âm thanh có cường độ trên 80 đến 90 decibel có khả năng dẫn đến mất thính lực do tiếng ồn.
– Rung lắc: Tình trạng này được nhìn thấy thường xuyên nhất trong số các công nhân xử lý cưa xích, máy mài, máy khoan khí nén, búa và đục. Công nhân lâm nghiệp ở vùng khí hậu lạnh đặc biệt có nguy cơ.
2.3. Rối loạn do tác nhân truyền nhiễm
Một số lượng lớn các bệnh truyền nhiễm được truyền sang người bởi động vật. Nhiều bệnh như vậy đã được loại bỏ phần lớn, nhưng một số vẫn còn gây nguy hiểm. Bệnh than là một ví dụ, có thể bởi các công nhân xử lý lông động vật, không được che chở, giấu xương của động vật đã bị nhiễm bệnh. Hay công nhân trong các lò mổ, nông dân hay các bác sĩ thú y và những người khác tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh,….
Tiếp xúc với nguồn nước bị ô nhiễm là một tác nhân phổ biến khác dễ mắc phải bệnh truyền nhiễm. Nhiều công nhân đã bị nhiễm bệnh từ các sinh vật phát triển mạnh ở các vũng nước hoặc nước đọng được tìm thấy trong các cống rãnh, kênh rạch hay các dự án thủy lợi, mỏ… Nhân viên phòng thí nghiệm, y tá, bác sĩ phẫu thuật và nhân viên chăm sóc sức khỏe khác có thể mắc các bệnh truyền nhiễm như bệnh lao trong quá trình làm việc.
2.4. Rối loạn do yếu tố tâm lý
Yếu tố tâm lý là yếu tố quan trọng quyết định sức khỏe, hạnh phúc và năng suất của người lao động. Các nghiên cứu đã chỉ ra những lợi ích cho những người lao động cảm thấy hài lòng và bị kích thích bởi công việc của họ, những người duy trì mối quan hệ tốt với lãnh đạo hoặc người giám sát của họ và với những nhân viên khác, những người không cảm thấy làm việc quá sức. Họ là nhóm người không dễ mắc bệnh nghề nghiệp về tâm lý.
Hai mối nguy tâm lý thường gặp trong công việc là do buồn chán và căng thẳng tinh thần. Công nhân thực hiện các nhiệm vụ đơn giản, lặp đi lặp lại trong thời gian dài có thể bị nhàm chán, cũng như những người làm việc trong một môi trường nhạt nhẽo, quá kỷ luật hay không có sự giúp đỡ giữa các đồng nghiệp. Sự nhàm chán có thể gây ra sự thất vọng, bất hạnh, tự kỷ, vô cảm,… hay những bất lợi về sức khỏe khác. Thực tế hơn một chút là sự nhàm chán sẽ làm giảm sự tập trung trong công việc, nó dễ gây nên những sai sót và tai nạn.
Tinh thần căng thẳng là một kết quả thường gặp của việc làm việc quá sức. Mặc dù các yếu tố phi tập trung, chẳng hạn như các mối quan hệ cá nhân, lối sống cũng là một tác nhân ảnh hưởng đến bệnh nghề nghiệp tâm lý. Sự không hài lòng trong công việc, sự gia tăng trách nhiệm, sự vô tâm, cạnh tranh khốc liệt, các mối quan hệ tồi tệ trong công việc,… cũng có thể góp phần trong việc gia tăng căng thẳng tinh thần. Stress ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất và tinh thần, cá nhân mắc bệnh sẽ bị kích động, tức giận, bị đau đầu, mệt mỏi, bệnh tim mạch vành,…
3. Những bệnh nghề nghiệp thường gặp
Các nhóm bệnh nghề nghiệp
Những bệnh thuộc nhóm bệnh nghề nghiệp là gì? Danh sách này bao gồm các bệnh sau:
– Nhóm các bệnh bụi phổi và phế quản bao gồm: Bệnh bụi phổi-Silic, Bệnh bụi phổi bông, Bệnh bụi phổi Atbet, Bệnh viêm phế quản mạn tính.
– Nhóm các bệnh nhiễm độc: Bệnh nhiễm độc chì và các hợp chất chì, Bệnh nhiễm độc thuỷ ngân và các hợp chất của thuỷ ngân, Bệnh nhiễm độc TNT, Bệnh nhiễm độc hoá chất trừ sâu, Nhiễm độc chất Nicotin, Bệnh nhiễm độc benzen và các hợp chất đồng đẳng của benzen, Bệnh nhiễm độc mangan và các hợp chất của mangan, Bệnh nhiễm độc asen và các chất asen.
– Nhóm các bệnh do yếu tố vật lý: Bệnh điếc do tiếng ồn, Bệnh giảm áp mạn tính, Bệnh rung chuyển, Bệnh do quang tuyến X và các chất phóng xạ.
– Nhóm các bệnh da: Bệnh sạm da, Bệnh loét da, loét vách ngăn mũi, viêm da, chàm tiếp xúc.
– Nhóm các bệnh nhiễm khuẩn: Bệnh lao, Bệnh do xoắn khuẩn Leptospira, Bệnh viêm gan virus.
Ngoài các nhòm chính đã được Bộ y tế của Việt Nam phân loại trên, một số bệnh nghề nghiệp khác cũng nguy hiểm không kém như: Bệnh hen phế quản, Bệnh nốt dầu, Nhiễm độc cacbonmonoxit, Bệnh viêm loét da, viêm móng và xung quanh móng.
4. Biện pháp phòng chống bệnh nghề nghiệp
Các biện pháp phòng chống
Biện pháp phòng ngừa bệnh nghề nghiệp là gì? Các biện pháp phòng ngừa bao gồm tránh chất kích thích thông qua việc loại bỏ nó khỏi nơi làm việc hoặc thông qua kỹ thuật che chắn bằng cách sử dụng các chất gây kích ứng mạnh trong các hệ thống kín hoặc tự động hóa, thay thế hoặc loại bỏ chất gây kích ứng và chủ động trong công tác tự bảo vệ của công nhân.
Như vậy, chúng tôi đã giúp bạn hiểu rõ Bệnh nghề nghiệp là gì? Tại sao xuất hiện bệnh nghề nghiệp, các nhóm bệnh nghề nghiệp cũng như biện pháp để ngăn ngừa nó. Hy vọng bạn đã tiếp nhận được những thông tin bổ ích.